تماشای پرندگان مهاجر در تالاب کشف‌رود 
امیریه ۳۷ شهر چهار‌هزارنفری 
«گلپرور»، خانه‌ای با زیبایی‌های پنهان در زیر سیمان
از روز‌های نخست ساخت خانه گلپرور خبری نداریم و نمی‌توانیم به تاریخ دقیق آن دست پیدا کنیم، اما شواهد موجود نشان می‌دهد که در اوایل دوره پهلوی اول و به سبک معماری تهران ساخته شده است.
خانه‌ای قدیمی حدود نود سال است که در نبش آخوند خراسانی ۲ زندگی می‌کند. این سرا در محله قدیمی سرشور در دو طبقه بنا شده و نامش را از صاحب خود آقای گلپرور گرفته است. اکنون این خانه سال‌هاست که خالی باقی مانده است و با خاطرات گذشته‌اش روزگار می‌گذراند.
از روز‌های نخست ساخت این بنا خبری نداریم و نمی‌توانیم به تاریخ دقیق آن دست پیدا کنیم، اما شواهد موجود نشان می‌دهد که در اوایل دوره پهلوی اول و به سبک معماری تهران ساخته شده است. البته مالکان این خانه نیز مانند دیگر‌خانه‌های تاریخی به چشم یک سرمایه مالی به این بنا نگاه می‌کنند و نه یک سرمایه تاریخی و هویتی؛ به‌همین‌خاطر جبهه شمال‌غربی و پر‌تزیین این خانه را سیمان‌اندود کرده‌اند تا از ثبت آن در میراث‌ملی جلوگیری شود.
ابعاد زمینی که خانه در آن بنا شده است، شکل منظمی ندارد؛ خانه‌ای با ۶۵۵مترمربع وسعت و حدود ۵۹۳مترمربع زیربنا. جالب است هر دو جبهه این خانه زمستان‌نشین است و بنای تابستان‌نشین ندارد.
این خانه دارای دو ورودی مجزاست که یکی از آنها در ضلع شمال‌غربی بنا قرار گرفته و به دالان و هشتی ورودی راه دارد و ادامه‌اش به داخل حیاط و اتاق‌های درونی می‌رسد. ورودی دیگری که به نظر می‌رسد بعد‌ها به بنا افزوده شده است، در داخل کوچه قرار دارد و مستقیما به حیاط خانه می‌رود.
این حیاط چند پله پایین‌تر از سطح کوچه قرار گرفته و با آجر‌فرش پوشیده شده است. طبق تصویر هوایی سال۱۳۳۵ باغچه‌هایی بزرگ و آب‌نمایی به‌صورت مرکزی در آن جا گرفته بوده که متأسفانه امروزه از آن فقط چند باغچه کوچک -به‌صورت پراکنده و جدا‌از‌هم- باقی مانده است.
با ورود به هشتی خانه می‌توانیم هم به حیاط دست پیدا کنیم، هم به طبقه اول و اتاق‌های خانه در طبقه همکف برویم. در طبقه اول، دو جبهه شمالی و جنوبی خانه از طریق یک اتاق به یکدیگر راه پیدا می‌کنند. در بخش دیگر خانه در طبقه همکف نیز شش اتاق وجود دارد که مهم‌ترین آنها اتاقی سه‌دری شبیه به شاه‌نشین است.
در دو سمت این شاه‌نشین در‌هایی قرار گرفته است که دسترسی به اتاق‌های خدمات و صندوق‌خانه را هم میسر می‌سازد. در همین طبقه نیز مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بخش خانه، یعنی اتاق شاه‌نشین قرار دارد که ساکنان خانه با اضافه کردن چند در، آن را از دیگر اتاق‌ها جدا کرده‌اند. نمای این قسمت خانه کم‌تزیین‌تر است و به‌همین‌خاطر توانسته است از دست تغییرات جان به در ببرد.
اگر بخواهیم بیشتر به تزیینات پنهان‌شده در زیر لایه‌های سیمانی که بیشتر نیز در جبهه شمال غربی دیده می‌شود بپردازیم، باید بگوییم رخ‌بام‌های زیبا، قاب‌سازی با آجرکاری و سنتوری‌هایی با کاشی‌کاری معرق از جمله این زیبایی‌هاست، اما سوی دیگر را که تزیینات کمتری دارد، دو چراغ‌دان در دو طرف اتاق شاه‌نشین خاص کرده است.
* این گزارش سه‌شنبه ۱۶ مردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۴۲۸۰ روزنامه شهرآرا صفحه تاریخ و هویت چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
